Mogelijk Sprengenstelsel te St-Andries / Varsenare.

(Provincie West-Vlaanderen; Belgie)

Name

Hans Compernolle

opmerkingen

Mijn kennismaking met Eric en Gert-Jan op de boot in Diksmuide n.a.v. het Symposium Historische Ecologie en de daaruit volgende aankoop van het boek Stromend Landschap over vloeiweidenstelsels heeft wellicht geleid tot een voor mij onverwacht en verrassend resultaat. In eerste instantie was mijn belangstelling gewekt vanuit mijn interesse voor de Assebroekse Meersen waarin ik een vochtig schraal hooilandje beheer.

Al eerder had ik eens een boeiende presentatie van Wim Slabbaert meegemaakt over aanwezige sporen van vloeiweidensystemen in dit gebied. Ik heb het boek grondig gelezen, was er heel erg door geboeid en gaandeweg is er daardoor bij mij een lichtje beginnen branden over een bosgebied gelegen te St-Andries deelgemeente van Brugge ( België) waarvan ik ben het beheer uitvoer.

De tekst in deel 2, B 10 Afvoerloze rabatten is volgens mijn inzien de sleutel tot de oplossing van een raadsel in mijn bos. Mijn bos bevindt zich ten zuiden van Brugge op de gekende (dek)zandrug die door Vlaanderen loopt. Er bevindt zich een opstand van ca.1 ha beuken voorzien van rabatten. Tot hiertoe heeft niemand mij dit kunnen verklaren want ik heb het steeds erg vreemd gevonden omdat deze rabatten gelegen zijn op een (relatieve) hoogte en het feitelijk een droge zandige plek is.

Naar aanleiding van opzoekingen gedaan in het licht van de opmaak van mijn bosbeheerplan heb ik kunnen vinden op de nu digitaal beschikbare kaart van graaf de Ferraris (1775) dat er op die plek in die tijd zelfs een vijvertje moet zijn geweest dat een uitloop had naar de Kerkebeek ( op grondgebied Varsenare... voor NL interessant wegens een gedocumenteerde historische link met Wassenaar!). Die beek staat nog getekend op oudere militaire topokaarten, doch niet meer op de recentste. De bedding ervan bestaat nog in mijn bos, doch even verder stroomafwaarts verdwijnt die t.h.v. een nieuwe villawijk in een betonnen koker en is er verworden tot riool.

In een ander deel van het bos zijn er nog meer "vreemde" (uitgegraven??) reliëfsporen die allemaal in de richting van die Kerkebeek lijken te lopen. Er is actueel nauwelijks nog oppervlakkig water waar te nemen, behalve tijdens erg natte winterperioden. Er moet verdroging zijn opgetreden in het gebied.Ik heb in mijn archieven nog een correspondentie (1974) met de overheden vanwege mijn vader, waarin hij een klacht uitte over een toentertijd in dienst gestelde waterwinning in de omgeving (Snellegem). Hij beklaagde zich ondermeer over het droogvallen van waterputten en droogteproblemen bij jonge beplantingen. Ook oudere bomen bleken smallere groeiringen te vertonen. "Het kwelt waar het kwelt"...maar in mijn bos is dan de kwel weggepompt.

De aanwezige zandgrond is in principe gekend als zuur en toch is er her en der nog de basenminnende (relict?) flora, zoals vermeld in het boek, te vinden: een enkele els, verschillende essen, (bos?)bies, besdragende boomklimmende klimop, salomonszegel, vogelmelk. Waar het de Ferraris vijvertje (1775) moet zijn geweest is er nog een merkbaar vochtiger plek aanwezig en groeit er een dubbelloofvaren (die toch een vochtminnende plant is). Zeer veel elementen lijken er op te wijzen dat de "bron" van de Kerkebeek in mijn bos in feite een sprengenstelsel moet zijn geweest. Het ware misschien aangewezen indien ik van meer deskundige personen de bevestiging kon krijgen van deze bevindingen.

locatie

België

provincie West-Vlaanderen

St-Andries (deelgemeente van Brugge)

Varsenare (deelgemeente van Jabbeke)

Lat. 51.18281

Ing 3.150850

kenmerken

sprengenstelsel met afvoerloze rabatten

flora en vegetatie

es, els, vogelmelk, salomonszegel, dubbellof varen, (bos?)bies,vruchtdragende klimop in bomen